Kaprysy podczas jedzenia - tylko wybrzydzanie, czy już neofobia?

Specjaliści w dziedzinie żywienia szacują, że 25-40% rodziców zdrowych dzieci do 3. roku życia doświadcza problemów z karmieniem swojej pociechy. Powszechnymi objawami występującymi u maluchów są:

• krztuszenie się pokarmem,
• wymioty,
• powolne karmienie,
• odmowa przyjmowania określonych pokarmów.

Większość rodziców uskarża się także na awersje pokarmowe u dzieci do określonych smaków, kolorów pokarmów czy konsystencji. Jeśli zauważyłaś takie zachowanie u swojego dziecka, pamiętaj, aby w pierwszej kolejności udać się z nim do pediatry. W trakcie wizyty lekarz oceni rozwój malucha (masę ciała i wzrost dziecka) oraz wyjaśni, czy przyczyną tych problemów żywieniowych mogą być problemy zdrowotne, takie jak np. alergia, nietolerancje pokarmowe, refluks żołądkowo-przełykowy lub inne stany chorobowe.

Neofobia – zaburzenie czy etap w rozwoju dziecka?

Sytuacja, w której maluch akceptuje coraz mniej produktów, zazwyczaj dotyczy dzieci w wieku 2-6 lat i jest częścią zachowań typu picky/fussy eaters. Dziecko unika wtedy spożywania nowych, nieznanych mu pokarmów. Może odmawiać jedzenia nie tylko wszystkiego, co nowe w diecie, ale również tego, co jest podane w inny sposób niż dotychczas. Co ważne, w przypadku neofobii dziecko odmawia zjedzenia nowego pokarmu jeszcze przed jego spróbowaniem.

Niejadek czy neofobia żywieniowa?

Niejadki zwykle akceptują więcej niż 30 pokarmów, natomiast dzieci z neofobią żywieniową mają zazwyczaj bardzo ograniczony jadłospis – akceptują nawet mniej niż 20 produktów. Wykazują również lęk przed proponowanym im jedzeniem i jedzą jedynie kilka znanych im produktów.

Neofobia żywieniowa w praktyce

Dziecko, u którego jest podejrzewania neofobia, powinno być objęte opieką Poradni Gastrologicznej lub Zaburzeń Odżywiania. Opieka specjalistów jest kluczowa, ponieważ wybiórcze jedzenie może doprowadzić do niedoboru u dziecka niektórych substancji odżywczych – szczególnie witamin, a także składników mineralnych, np. żelaza czy cynku. W niektórych przypadkach u dzieci jedzących tylko wybrane produkty obserwuje się dodatkowe zaburzenia sensoryczne, np. nadwrażliwość na hałas czy dotyk. Oprócz konsekwencji zdrowotnych, u takich dzieci można zaobserwować konsekwencje emocjonalne i społeczne. Pamiętaj, że małe dziecko może doświadczać stresu związanego ze zbliżającym się posiłkiem, odczuwać presję oczekiwań rodziców oraz czuć się inne od otoczenia, dlatego wczesna konsultacja specjalistyczna jest tak ważna.

Jeśli Twoje dziecko odmawia jedzenia, pamiętaj:

• to rodzic decyduje, kiedy, gdzie i co dziecko będzie jadło, ale to dziecko decyduje, czy posiłek zje i ile go zje,
• posiłek powinien trwać nie dłużej niż 30-35 minut,
• nie rozpraszaj dziecka podczas posiłku – zadbaj o przyjazną atmosferę, zapewnij ciche pomieszczenie, krzesełko ustaw przy stole, a w trakcie posiłku dziecko nie powinno oglądać telewizji czy się bawić,
• na talerzu malucha powinna znajdować się pojedyncza porcja jedzenia, mniej więcej wielkości pięści dziecka,
• w trakcie karmienia łyżeczka nie powinna być samolotem czy autkiem parkującym w garażu,
• jeśli wprowadzasz do diety dziecka nowy smak, zaproponuj ją nawet 10-15 razy, zanim zrezygnujesz z jej wprowadzenia do jadłospisu dziecka,
• pozwól dziecku na samodzielne jedzenie – nawet za cenę bałaganu i brudnej buzi (nie wycieraj jej za każdym razem),
• zadbaj, aby dziecko nie podjadało między posiłkami – nie podawaj mu przekąsek i zachowaj rytm 3 większych i dwóch mniejszych posiłków w ciągu dnia oraz utrzymuj 3-4-godzinne przerwy pomiędzy głównymi posiłkami,
• do picia podawaj dziecku głównie wodę,
• bądź spokojna i opakowana – nie pokazuj dziecku swojego podenerwowania problemami z karmieniem.

Łączenie znanego z nieznanym – posiłki u dzieci cierpiących na neofobię żywieniową

Mimo że dziecko z neofobią akceptuje niewiele smaków, zadbaj o to, aby wciąż proponować mu nowe produkty. Ważne, żeby dać mu je dokładnie poznać – obejrzeć, dotknąć, powąchać, posmakować. Jeśli maluch wciąż odrzuca nowości i wybiera tylko to, co już dobrze zna, łącz nieznane mu smaki z ulubionymi potrawami. Np. do owocowej kaszki możesz stopniowo, zaczynając od niewielkich ilości, dodawać kolejny owoc, którego dotychczas dziecko odrzucało. Jeśli na śniadanie przygotowujesz dla dziecka kanapkę, ułóż na niej uśmiechniętą warzywną buzię, której elementem będzie odrzucane dotychczas warzywo. Dzięki temu istnieje większa szansa na to, że maluch przekona się do nowości.

Czy neofobię można wyleczyć?

Neofobię żywieniową można wyleczyć poprzez stopniowe oswajanie dziecka ze smakami i zapachami nowych pokarmów. Zaburzenia karmienia dzieci są tematem szerokim, a ich leczenie wymaga współdziałania wielu specjalistów. Wstępne rozpoznanie należy do lekarza pediatry lub medycyny rodzinnej, a dalsze postępowanie i leczenie prowadzi zespół ekspertów, w tym dietetycy, psychologowie, gastrolodzy dziecięcy oraz logopedzi.

Ważne jest to, że terapią powinna być objęta cała rodzina, ponieważ w takich sytuacjach nie tylko dziecko, ale również rodzice doświadczają poczucia bezradności i frustracji. Aby oswajać lęk dziecka, pomocne mogą okazać się książki i rekwizyty obrazujące jedzenie. Dziecko z neofobią potrzebuje cierpliwości i pomocy ze strony dorosłych, aby stać się gotowym do zaakceptowania nowych smaków. Jest to proces, w którym od akceptacji i spojrzenia na dany produkt maluch przechodzi do jego wąchania, dotykania, smakowania, a w końcu – jedzenia. Pamiętaj, że terapia karmienia to terapia małych kroczków.