Od kiedy podawać dziecku jedzenie z kawałkami?

Konsystencja pokarmu dla niemowląt – od czego zacząć?

Rozszerzanie diety niemowlaka rozpoczynamy od podawania pokarmów o konsystencji gładkiego puree. Na początkowym etapie rozszerzania diety maluch nie ma jeszcze zdolności do gryzienia, dlatego tę formę posiłku uznaje się za najbardziej adekwatną do jego możliwości. Ponadto zmiksowane pokarmy są łatwiejsze do trawienia, co ma szczególne znaczenie, gdy przewód pokarmowy niemowlaka dopiero przyzwyczaja się do produktów innych niż mleko.

Po 1-2 miesiącach podawania pierwszych pokarmów uzupełniających zwykle przychodzi czas, by dziecko spróbowało posiłków o konsystencji puree z grudkami. Taki pokarm niemowlę może w miarę potrzeb rozgnieść wykorzystując język, dziąsła i podniebienie, więc warto go podawać nawet, jeśli maluch nie ma jeszcze zębów. Zaczynamy od pokarmów z malutkimi grudkami, a następnie przechodzimy do coraz mniej rozdrobnionych posiłków (wszystkie produkty powinny być miękkie). Pod koniec tej fazy zapoznajemy dziecko z potrawami rozgniecionymi widelcem, a więc o stałej konsystencji i większych grudkach.

Od kiedy podawać dziecku jedzenie w kawałkach?

Po poznaniu przez malucha pokarmów o konsystencji grudkowatej przychodzi czas na podejmowanie pierwszych prób jedzenia niedużych cząstek miękkich produktów podawanych do rączki, a także posiekanej żywności, również w miękkich kawałkach.

Zaleca się wprowadzanie takich pokarmów już od 8 miesiąca a najpóźniej w wieku 9-11 miesięcy. Dziecko może być na to gotowe już wcześniej i nie ma potrzeby opóźniania rozszerzania diety o posiłki w takiej postaci, o ile zadbamy, żeby kawałki miały odpowiedni kształt i konsystencję.

Rocznemu dziecku warto podawać już pierwsze pokarmy w większych kawałkach do samodzielnego gryzienia i żucia. W kolejnych miesiącach zwiększamy różnorodność produktów, możemy też stopniowo zacząć podawać żywność o nieco twardszej konsystencji.

Dlaczego zapoznawanie dziecka z nowymi konsystencjami pokarmów jest ważne?

Zbyt długie zwlekanie z podawaniem maluchowi posiłków o zróżnicowanej teksturze uważa się za jeden z częstych błędów w żywieniu najmłodszych, który może w ostatecznym rozrachunku utrudniać naukę spożywania pokarmów i urozmaicanie diety.

Kolejne wprowadzanie do jadłospisu dziecka produktów w nowych postaciach ma duże znaczenie w kontekście rozwijania zdolności manualnych (m.in. do chwytania pokarmów), gryzienia i samodzielnego jedzenia.

Eksperci oceniają, że dziecko w wieku od 6 do 10 miesięcy najłatwiej i najszybciej nabywa umiejętności gryzienia. Warto wykorzystać ten przedział czasowy na zapoznawanie malucha z nieco bardziej wymagającymi konsystencjami pokarmu. Ponadto przyzwyczajanie niemowlaka przez długi czas do „łatwej” postaci puree może zmniejszać szansę na akceptację nowych, zróżnicowanych produktów.

Warto więc na wczesnym etapie dawać dziecku wyzwania związane z gryzieniem i żuciem, włączając do jadłospisu kolejne produkty o różnorodnej konsystencji. Rozpoczynając podawanie produktów w kawałkach trzeba jednak pamiętać, że wymaga to zachowania nieco więcej ostrożności przy wyborze i przygotowaniu produktów oraz w czasie posiłków.

Jak zadbać o bezpieczeństwo przy podawaniu dziecku jedzenia w kawałkach?

Podstawową regułę bezpiecznego spożywania jedzenia w kawałkach stanowi upewnienie się, że maluch w czasie posiłku utrzymuje stabilną pozycję siedzącą (najlepiej w krzesełku z podparciem) oraz niedopuszczanie do sytuacji, kiedy dziecko je samo, bez dorosłego w pobliżu. Dobrze również wiedzieć, że bezpieczniej jest, gdy maluch sam chwyta pokarm i wkłada go sobie do buzi niż kiedy mama czy tata karmią go kawałkami.

Każdy rodzic powinien także poznać podstawowe zasady pierwszej pomocy w przypadku zachłyśnięcia lub zadławienia. Choć przypadki, że dziecko wymaga udzielenia tego rodzaju pomocy zdarzają się bardzo rzadko, trzeba przygotować się wcześniej, by nie być bezradnym, jeśli taka sytuacja się wydarzy.

W kontekście bezpiecznego spożywania pokarmów o nowych dla dziecka konsystencjach ważne jest także unikanie żywności, której spożywanie wiąże się ze szczególnie wysokim ryzykiem zachłyśnięcia lub zadławienia. Do pokarmów, które podawane w nieodpowiednich kawałkach mogą być niebezpieczne dla malucha dopiero uczącego się samodzielnego jedzenia zalicza się m.in.:

• Okrągłe małe owoce i warzywa (np. winogrona, borówki, pomidorki koktajlowe) – przed podaniem należy je przekroić wzdłuż na połówki lub ćwiartki,
• Surowe warzywa liściaste w postaci całych liści – lepiej podawać je w formie posiekanej lub po obróbce termicznej czy zmiksowaniu z innymi produktami,
• Orzechy i pestki – można je bardzo drobno posiekać lub zmielić na proszek albo zmiksować na gładką pastę (pasty orzechowej nie podajemy osobno, a po posmarowaniu cienką warstwą innego produktu, np. kawałka banana lub pieczywa),
• Twarde surowe owoce i warzywa w kawałkach – na początku twarde warzywa i owoce podajemy tylko po ich ugotowaniu do miękkości, dla starszego niemowlaka te w surowej postaci możemy dodać do posiłku po starciu na tarce,
• Suszone owoce – nie należy ich podawać w całości (nawet tych niewielkich, takich jak rodzynki), natomiast można posiekać je na bardzo drobne kawałeczki lub wykorzystywać w postaci namoczonej i zmiksowanej.

Wymienionych wyżej pokarmów w formie zwiększającej ryzyko zadławienia nie zaleca się oferować niemowlętom oraz małym dzieciom przynajmniej do ukończenia 3. roku życia. Warto także pamiętać, że w przypadku prób jedzenia przez dziecko cząstek podawanych do rączki, produkty po pokrojeniu na długie kawałki (o kształcie zbliżonym do palca osoby dorosłej) są dla niego bezpieczniejsze w porównaniu do okrągłych cząstek.

Zbilansowane posiłki dla dziecka po 12 mż z kawałkami do gryzienia

Równie ważne jak urozmaicanie konsystencji pokarmów jest także jednoczesne zapoznawanie dziecka z nowymi różnorodnymi smakami. Niebagatelne znaczenie ma również zadbanie o zbilansowanie posiłków i dostosowanie ich pod kątem odżywczym do potrzeb malucha.

Posiłki dla rocznego dziecka, któremu podajemy już pokarmy o dowolnej konsystencji, w tym te w większych kawałkach, powinny obejmować już zróżnicowane grupy żywności: wiele owoców i warzyw różnych gatunków, produkty zbożowe (m.in. kasze i kaszki, ryż, makarony, pieczywo), produkty mleczne i tłuszcze. Należy także pamiętać, by posiłki zawierały białko np. w postaci mięsa, ryb, jaj lub nasion roślin strączkowych.

Dobrym sposobem na zapewnienie zbilansowanych, dostosowanych do potrzeb rozwijającego się organizmu pokarmów, jest podawanie maluchowi obiadków BoboVita w postaci talerzyków dla dziecka.

Spełniają one rygorystyczne normy jakości, którym podlega żywność przeznaczona dla najmłodszych, dlatego nie musisz się martwić o pochodzenie składników czy ryzyko pozostałości antybiotyków w mięsie. Stanowią wygodny sposób na wspieranie malucha w nauce gryzienia i w poznawaniu nowych smaków, przy jednoczesnym zapewnieniu odpowiedniego zbilansowania różnych grup produktów w posiłku.

Jeśli twój maluch dopiero co ukończył 12. miesiąc życia, możesz wybrać spośród dań, takich jak Ratatouille drobiowe z kaszą bulgur, Kolorowe warzywa z kurczakiem i batatami czy Duszone warzywa z dorszem i ryżem w kremowym sosie.

Odpowiednim posiłkiem w diecie dziecka po 15. miesiącu życia są również potrawy, takie jak Kluseczki z wołowiną po burgundzku i marchewką, Makaron gwiazdki z szynką w sosie pomidorowym oraz Łagodne curry z kurczakiem i mango.

Podawanie dziecku jedzenia w kawałkach – o czym pamiętać?

Wprowadzanie do diety niemowlaka i małego dziecka produktów w kawałkach to istotny etap na drodze do nabywania umiejętności samodzielnego jedzenia. Ważne jest, żeby nie opóźniać urozmaicania jadłospisu malucha o pierwsze produkty o konsystencji bardziej zróżnicowanej niż gładkie puree i w odpowiedniej, bezpiecznej formie podawać je już w wieku niemowlęcym, przechodząc od pokarmów grudkowatych do jedzenia w formie coraz większych kawałków. W ten sposób uczymy dziecko gryzienia i przyzwyczajamy je do nowych tekstur, co zwiększa szanse na akceptację przez malucha różnorodnych produktów w przyszłości.

Ważne informacje: Zaleca się kontynuację karmienia piersią podczas wprowadzenia pokarmów uzupełniających. Karmienie piersią powinno trwać tak długo, jak jest to pożądane przez matkę i dziecko. Karmienie piersią jest najlepsze dla dziecka.

Źródła:

1. Szajewska H., Socha P., Horovath A. i wsp. (2021) Zasady Żywienia Zdrowych Niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Przegląd Pediatryczny 50: 1-19, dostęp: https://ptp.edu.pl/dokumenty/4337.pdf.
2. Horovath A., Rachtan-Janicka J., Rybak A. i wsp. Poradnik żywienia niemowląt. Krok po kroku od narodzin do pierwszych urodzin, Medycyna Praktyczna, dostęp: https://1000dni.pl/wp-content/uploads/2023/01/poradnik-zywienia-niemowlat-1341.pdf.
3. Weker H., Rowicka G., Dyląg H. i wsp. (2020) Poradnik żywienia dziecka w wieku od 1. do 3. roku życia. Praktyczne zastosowanie norm i zaleceń żywieniowych, Instytut Matki i Dziecka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, dostęp: https://imid.med.pl/files/imid/Do%20pobrania/Poradnik%20%C5%BCywienia%20dzieci_1-3_IMiD_FINAL.pdf.
4. Tournier C., Bernad C., Madrelle J. i wsp. (2021) Fostering infant food texture acceptance: A pilot intervention promoting food texture introduction between 8 and 15 months, Appetite 158: 104989, dostęp: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0195666320316111.