Pełnowartościowa i odpowiednio zbilansowana dieta podczas ciąży służy Tobie i Twojemu maleństwu. Może chronić przed wystąpieniem ciążowych powikłań, ale też być formą terapii w niektórych schorzeniach. Tak dzieje się w przypadku cukrzycy ciężarnych, której leczenie opiera się głównie na stosowaniu odpowiedniej diety.
Co znajdziesz w tym artykule:
Czym jest i jak się objawia cukrzyca ciążowa?
Cukrzyca ciężarnych to każde zaburzenie tolerancji glukozy stwierdzone po raz pierwszy lub rozpoczynające się w czasie ciąży. Jest to choroba polegająca na niewłaściwej gospodarce glukozy i rozpoznaje się ją na podstawie podwyższonego stężenia glukozy we krwi, czyli hiperglikemii. Zdarza się, że obecność glukozy wykrywa się także w moczu. Do objawów cukrzycy można zaliczyć:
- wzmożone pragnienie,
- częste oddawanie moczu,
- senność,
- mdłości,
- zmęczenie,
- nagły przyrost masy ciała podczas ciąży,
- zbyt szybki wzrost płodu względem etapu trwania ciąży,
- zawroty głowy,
- omdlenia,
- zaburzenia widzenia.
Jakie są przyczyny cukrzycy ciążowej?
Zaburzenia metabolizmu są indukowane przez ciążę, jednak po porodzie samoistnie ustępują. Ponieważ glukoza we krwi jest potrzebna maluszkowi, ciąża uruchamia mechanizmy niwelujące działanie insuliny. Niestety zdarza się, że dochodzi do nadmiernego transportu glukozy do krwi. W czasie ciąży, szczególnie w II i III trymestrze, występuje fizjologiczne zmniejszenie wrażliwości na insulinę (wytworzenie insulinooporności), co prowadzi do wzrostu stężenia glukozy we krwi.
Cukrzyca ciążowa – jakie mogą wystąpić powikłania?
Cukrzycy ciążowej nie wolno bagatelizować, ponieważ może prowadzić do wielu powikłań podczas trwania ciąży, porodu, a także negatywnie wpływać na przyszłe zdrowie mamy i dziecka. U kobiet z cukrzycą ciążową częściej występuje makrosomia, czyli nadmierna masa ciała płodu, co prowadzi do zwiększonego ryzyka cięcia cesarskiego oraz narażenia noworodka na urazy okołoporodowe[1]. Cukrzyca u mamy może wywołać już od narodzin maluszka wystąpienie u niego niewłaściwego poziomu cukru we krwi, a także niewłaściwą gospodarkę wapnia, magnezu oraz choroby serca czy zakażenia i zaburzenia oddychania[2]. Cukrzyca ciążowa może wywoływać u dziecka również skutki długofalowe, tj. otyłość czy ryzyko rozwinięcia cukrzycy[3].
Cukrzyca ciążowa – jakie istnieją czynniki ryzyka?
Wśród czynników, które zwiększają ryzyko zachorowania kobiety na cukrzycę ciążową, można wymienić:
- nadwagę lub otyłość,
- nadciśnienie tętnicze,
- wiek mamy powyżej 35. roku życia,
- wystąpienie cukrzycy ciążowej w poprzednich ciążach,
- wcześniejsze porody (minimum 2), nawet jeśli podczas ciąży nie wystąpiła cukrzyca,
- występowanie w rodzinie cukrzycy typu 2,
- zespół policystycznych jajników.
Diagnostyka cukrzycy ciążowej
Poziom glukozy we krwi po raz pierwszy sprawdza się zwykle w pierwszych badaniach, które wykonuje się po zajściu w ciążę (najlepiej do 10. tygodnia). U wszystkich kobiet między 24. a 28. tygodniem ciąży wykonuje się tzw. test przesiewowy obciążenia glukozą. Polega on na zbadaniu poziomu glukozy w krwi przed przyjęciem znaczącej dawki glukozy i po jej przyjęciu.
Pamiętaj!
Wyniki należy zawsze konsultować z lekarzem.
Jak leczy się cukrzycę ciążową?
Pamiętaj, że cukrzyca ciążowa – chociaż zwykle mija po porodzie – wymaga leczenia podczas ciąży. Dlatego powinnaś pozostawać pod stałą kontrolą lekarza i stosować odpowiednią dietę. Jeśli terapia dietetyczna okaże się nieskuteczna w walce z chorobą, lekarz zleci podawanie insuliny. Elementem leczenia cukrzycy ciążowej jest samokontrola glikemii mierzona za pomocą glukometru oraz oznaczanie za pomocą testów paskowych stężenia glukozy i ciał ketonowych w porannym moczu.
Zalecenia w cukrzycy ciążowej
- Posiłki, które spożywasz, powinny być mniejsze objętościowo, ale spożywane częściej – co dwie lub trzy godziny.
- W Twojej diecie powinnaś unikać cukrów prostych (cukru, słodyczy, ciast, słodkich napojów i soków). Zrezygnuj z dojrzałych słodkich owoców, pozostałe jedz z umiarem.
- Spożywaj jak najwięcej warzyw, najlepiej surowych i gotowanych na parze.
- Ogranicz do minimum produkty z białej oczyszczonej mąki, a wybieraj bogate w błonnik produkty pełnoziarniste.
- Przy zakupie pieczywa zwracaj uwagę, aby nie zawierało karmelu.
- Ważne, aby każdego dnia konkretne posiłki miały zbliżoną wartość energetyczną. Powinny również zawierać podobną ilość węglowodanów.
- O ile nie ma przeciwwskazań, powinnaś wykonywać ćwiczenia o umiarkowanym nasileniu.
[1] Wilczyński J., Dziatosz K., Cukrzyca ciążowa–ryzyko dla matki i jej dziecka. Perinatologia, Neonatologia, Ginekologia, 2009, 2: 85-89.
[2] Wilczyński J., Dziatosz K., Cukrzyca ciążowa–ryzyko dla matki i jej dziecka. Perinatologia, Neonatologia, Ginekologia, 2009, 2: 85-89.
[3] Łagoda K. i wsp., Wpływ cukrzycy ciążowej na rozwój płodu i noworodka. Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii, 2008, 4.4: 168-173.