Próbowałaś kiedyś przygotowanego dla niemowlęcia posiłku i wydawał ci się zupełnie pozbawiony wyraźnego smaku? Z założenia pokarmy dla niemowlęcia mają łagodny i delikatny smak. Dziecko inaczej odczuwa smak i najbardziej odpowiednia dla niego jest właśnie żywność, którą dorosły postrzega jako mdłą. Nie oznacza to, że przyprawy w diecie niemowląt nie mają zastosowania. Możemy je stopniowo wprowadzać do diety malucha, choć należy robić to ostrożnie i z umiarem. Jakie zioła i przyprawy wprowadzić do jadłospisu dziecka i kiedy je stosować?
Co znajdziesz w tym artykule:
Kiedy można zacząć stosować zioła i przyprawy w diecie niemowlęcia?
Naturalne i łagodne w smaku zioła i przyprawy możemy zacząć dodawać do pokarmów dla dziecka już po ukończeniu 7. – 8. miesiąca życia. Warto stosować przy tym zasady podobne jak przy rozszerzaniu diety o inne produkty. Zaleca się więc podawać tylko jeden niepoznany wcześniej przez malucha produkt na raz (przyprawę dodajemy do posiłku składającego się z produktów, które niemowlę wcześniej już próbowało), w bardzo małej ilości, obserwując reakcje dziecka. Na początku bardzo ważny jest również wybór odpowiednich przypraw, które nie zdominują smaku potrawy.
Jakie zioła i przyprawy są odpowiednie dla niemowlęcia?
Rozszerzanie diety niemowlęcia o zioła i przyprawy warto rozpocząć od łagodnych w smaku świeżych ziół, np. koperku i natki pietruszki. Sprawdzą się one jako dodatek do zupek i obiadków dla malucha, który spożywa już pokarmy w postaci puree z grudkami.
Następnie możemy pojedynczo do diety dziecka wprowadzić inne wybrane zioła, takie jak:
- majeranek,
- miętę,
- bazylię,
- lubczyk,
- oregano,
- tymianek,
- cząber,
- estragon,
- kolendrę.
Powyższe zioła dodaje się do potraw dla niemowlaka zarówno w postaci świeżej, drobno posiekanej, jak i suszonej. Kiedy gotujemy dla dziecka zupkę możemy dodać do niej też liść laurowy lub ziele angielskie, które należy usunąć z wywaru przed rozdrobnieniem posiłku.
Z wprowadzeniem do jadłospisu malucha przypraw, które mają bardziej intensywn smak, np. czosnku, szczypiorku, kurkumy i imbiru, dobrze jest się wstrzymać się co najmniej aż maluch osiągnie wiek 9 – 12 miesięcy.
Posiłki na słodko warto przyprawiać używając cynamonu (szczególnie poleca się jego odmianę cejlońską) oraz wanilii (w naturalnej postaci - unikaj podawania niemowlakowi produktów zawierających dodane aromaty, np. cukru wanilinowego; nie wykorzystuj także klasycznego ekstraktu z wanilii – wytwarza się go najczęściej na bazie alkoholu). Ponadto dobry wybór stanowią mielone goździki, kardamon oraz gałka muszkatołowa.
W niewielkiej ilości możesz dodawać do potraw także kakao, które sprawdzi się np. jako dodatek do kaszki, owsianki czy placuszków dla dziecka. Nie nadużywaj tego artykułu, ponieważ zawiera niewielkie ilości kofeiny, które w nadmiarze mogą negatywnie oddziaływać na malucha.
Stosowanie mieszanek przypraw, takich jak np. curry czy garam masala, może być dobrym sposobem na dalsze urozmaicenie smaku posiłków podawanych dziecku, ale w tym przypadku należy zachować ostrożność i zawsze sprawdzać skład. Po pierwsze, nadal obowiązuje tu zalecenie, żeby wprowadzać nowe pokarmy pojedynczo. Nie stosuj więc mieszanki przypraw, dopóki maluch nie pozna osobno indywidualnych jej składników.
Pamiętaj również, że do takich gotowych mieszanek przypraw często dodawana jest sól, a czasami również substancja wzmacniająca smak - glutaminian sodu. Zwróć uwagę na to, żeby nie było ich w składzie przyprawy, której używasz do podkreślenia smaku posiłku dla twojego dziecka.
Czy zawsze warto przyprawiać posiłki dla dziecka?
Dodawanie ziół i przypraw do diety dziecka stanowi dobry sposób na urozmaicenie jego diety i rozwijanie nowych preferencji smakowych. Należy jednak pamiętać, że zmysł smaku u niemowląt charakteryzuje się bardzo dużą wrażliwością, a ponadto maluchy na ogół nie są przyzwyczajone do intensywnego smaku potraw.
Niektóre dzieci w pierwszym roku życia chętnie jedzą posiłki z nowymi dla nich smakami ziol i przypraw i w takiej sytuacji warto uwzględniać te składniki w przeznaczonych dla nich pokarmach. Dla części z nich smak wielu przypraw dodawanych nawet w niewielkiej ilości może być zbyt dominujący w potrawach. Jeśli zauważasz, że gdy dosypujesz zioła czy przyprawy do posiłku, maluch marudzi przy jedzeniu lub spożywa pokarm mniej chętnie, możesz zrezygnować z ich udziału w diecie w pierwszych miesiącach rozszerzania jadłospisu.
Przyprawy nie niosą za sobą wartości odżywczej, która miałaby istotne znaczenie na tym etapie życia. Z tego powodu rezygnacja z ich używania u dzieci w wieku niemowlęcym nie stanowi problemu pod kątem dietetycznym.
W takiej sytuacji można po prostu poczekać aż maluch w większym stopniu rozwinie swój zmysł smaku. Bardzo często zdarza się, że niemowlęciu bardziej przypadają do gustu potrawy o neutralnym smaku. W takim przypadku można dalej od czasu do czasu proponować mu posiłki z nowymi przyprawami, ale nie należy się martwić, jeśli bardziej wyraziste potrawy nie są przez nie akceptowane i to „mdłe” pokarmy stanowią zdecydowaną większość tego, co je.
Cukier i sól – przyprawy, których należy się wystrzegać
Warto wziąć pod uwagę, że smak posiłków podawanych w pierwszym roku życia ma duży wpływ na kształtowanie dalszych preferencji żywieniowych dziecka, a później osoby dorosłej. Bardzo duże znaczenie ma więc wyrobienie u malucha przyzwyczajenia do pokarmów, które nie są dosalane i nie zawierają dodanego cukru. To działanie, które zaprocentuje w kontekście zachowania zdrowia w dalszych latach (a nawet dekadach) życia.
To m.in. właśnie dlatego nie zaleca się, żeby niemowlę spożywało posiłki z rodzinnego stołu. Zazwyczaj są one bogate w sól, do której znaczącej ilości w pokarmach osoby dorosłe bardzo często zdążyły się już przyzwyczaić. Klasyczne domowe desery zwykle zawierają cukier, które pogłębiają u dziecka naturalną preferencję słodkiego smaku. W późniejszym czasie może przełożyć się to na nadużywanie tych składników w diecie.
Przyprawy w diecie niemowląt – o czym jeszcze warto pamiętać?
Wprowadzając jakiekolwiek przyprawy do diety dziecka należy pamiętać o zachowaniu umiaru co do ich ilości. W pokarmach dla niemowlęcia lepiej ograniczyć ich dodawanie do maksymalnie ¼ łyżeczki przypraw suszonych lub 1 łyżeczki świeżych, posiekanych ziół na porcję.
Warto także mieć na uwadze kwestie związane z bezpieczeństwem stosowania ziół, takich jak np. rumianek, szałwia czy pokrzywa. Nie ma jednoznacznych zaleceń odnośnie wieku, w którym można zacząć je podawać dziecku, jednak są to rośliny o wysokiej zawartości substancji aktywnych, a więc dodane w nadmiarze mogą szkodzić.
Dawka, która będzie zbyt dużą ilością dla dziecka jest natomiast znacznie mniejsza niż w przypadku dorosłego. Przy stosowaniu ziół zaleca się więc bardzo dużą ostrożność. Niektóre z nich (np. koper włoski) nie powinny być w ogóle podawane w pierwszych latach życia. W przypadku wątpliwości warto skonsultować z pediatrą bezpieczeństwo wprowadzenia określonego zioła do diety dziecka, szczególnie w wieku niemowlęcym.
Odpowiednio dobierane zioła i przyprawy mogą stanowić istotny składnik urozmaicający dietę malucha. Nie należy jednak wychodzić z założenia, że posiłki dla niemowląt powinny mieć wyraźny smak, który odpowiadałby także rodzicom. Warto dziecku pozwolić na to, by w pierwszych miesiącach życia poznało naturalny smak podstawowych produktów żywnościowych. Dopiero po tym etapie stopniowo można zapoznawać niemowlę z pierwszymi ziolami i przyprawami. Nadal nie należy jednak doprawiać potraw według własnego smaku - przede wszystkim ważne jest, aby unikać dodawania soli i cukru oraz mieszanek przypraw, które zawierają je w składzie.
Źródła:
- Szajewska H., Socha P., Horovath A. i wsp. (2021) Zasady Żywienia Zdrowych Niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Przegląd Pediatryczny 50: 1-19, dostęp: https://ptp.edu.pl/dokumenty/4337.pdf.
- Horovath A., Rachtan-Janicka J., Rybak A. i wsp. Poradnik żywienia niemowląt. Krok po kroku od narodzin do pierwszych urodzin, Medycyna Praktyczna, dostęp: https://1000dni.pl/wp-content/uploads/2023/01/poradnik-zywienia-niemowlat-1341.pdf.