To normalne, że każdy rodzic czy opiekun stara się analizować różnego rodzaju zachowania dziecka – szczególnie, gdy maluch jest jeszcze w wieku noworodkowym czy niemowlęcym. Wystawianie języka stanowi jeden z tych objawów, który u większości dzieci w pierwszych miesiącach życia ma całkowicie naturalny charakter i bardzo rzadko świadczy o jakichkolwiek nieprawidłowościach. Dlaczego zdrowe niemowlę wystawia język? Kiedy ten objaw powinien zaniepokoić rodzica?
Co znajdziesz w tym artykule:
Dlaczego niemowlę wystawia język?
Większość rodziców zauważa, że niemowlę często wystawia język. To objaw spodziewany w pierwszych miesiącach życia. W pewnym stopniu wynika z silnego wrodzonego odruchu ssania, którego częścią jest naturalne wypychanie języka mające na celu unikanie zachłyśnięcia i ułatwienie karmienia piersią. Ten gest pojawia się jednak nie tylko w czasie spożywania pokarmu, a w różnych sytuacjach. Co może oznaczać?
Głód i sytość
Niemowlę na wiele sposobów potrafi komunikować rodzicowi swój głód. Oprócz najbardziej klasycznych symptomów, takich jak płacz, obracanie główki w stronę piersi lub butelki czy wkładania rączki do buzi, kolejnym jest właśnie wystawianie języka, którym niemowlę okazuje gotowość do ssania mleka.
Jeśli niemowlę wystawia mocniej język w czasie lub po jedzeniu, może to być natomiast oznaka sytości i braku chęci do dalszego spożywania pokarmu.
Poznawanie, zabawa, naśladowanie
Wysuwanie języka przez niemowlę jest ponadto jednym ze sposobów, w jaki poznaje ono świat i wchodzi w interakcje ze swoim otoczeniem.
Język jako część ciała o wysokiej wrażliwości na bodźce, pozwala odkrywać nowe wrażenia zmysłowe. Ponadto może to być część naturalnego zainteresowania dziecka eksploracją ruchu i nauką umiejętności motorycznych. Czasami niemowlę wykonuje ten gest również jako sposób naśladowania osoby ze swojego środowiska i próby nawiązania kontaktu.
Ząbkowanie
Wyrzynanie się ząbków wiąże się ze sporym dyskomfortem, z którym dziecko może próbować sobie radzić poprzez różnego rodzaju gesty wykonywane, by odczuć ulgę. Wystawianie języka to jeden z nich – niemowlę w ten sposób wywiera lekki nacisk na dziąsła i jednocześnie umożliwia większy przepływ chłodnego powietrza w tę okolicę, co potencjalnie przynosi częściowe ukojenie bólu.
Wystawianie języka przez niemowlę przy jedzeniu
Chcesz rozpocząć wprowadzanie do diety niemowlaka pokarmów uzupełniających w formie puree, ale zauważasz, że dziecko wystawia język przy próbie podania mu żywności na łyżeczce? Zazwyczaj oznacza to, że maluch nie jest jeszcze gotowy na przyjmowanie pokarmów w takiej postaci. Lepiej wtedy poczekać co najmniej tydzień lub dwa przed podjęciem kolejnej próby i zobaczyć, czy dziecko nadal reaguje w ten sposób.
Wystawianie języka przez niemowlę jako objaw choroby
W zdecydowanej większości przypadków to, że niemowlę wystawia język, jest naturalnym elementem jego rozwoju i nie świadczy o żadnych nieprawidłowościach. Czasami zdarza się jednak, że opisywany gest w połączeniu z innymi objawami może stanowić oznakę problemu zdrowotnego.
Dziecko oddycha przez usta
Dzieci w prawidłowych warunkach typowo oddychają przez nos. Oddychanie przez usta przez niemowlę wiąże się czasem z jednoczesnym wystawieniem języka i świadczy o występowaniu trudności malucha z nabraniem wystarczającej ilości powietrza przez nos. Przyczyną mogą być m.in.:
- Niedrożność (zatkanie) nosa, o które znacznie łatwiej u noworodka czy niemowlaka niż osoby dorosłej; może ona być spowodowana m.in. infekcją, alergią, obecnością ciała obcego, czy wadami w budowie nosa,
- Powiększenie migdałków.
Niemowlę ma duży język (makroglosja)
Rzadką przyczyną wystawiania języka przez niemowlę jest makroglosja, czyli nadmiernych rozmiarów język. W takiej sytuacji może on nie mieścić się w pełni w jamie ustnej. To powoduje, że dziecko naturalnie trzyma część języka poza nią przez większość czasu.
Makroglosja rozwija się najczęściej jako wada anatomiczna uwarunkowana czynnikami genetycznymi. Może stanowić objaw w przebiegu poważniejszej choroby, np. zespołu Downa. Ponadto czasami pojawia się jako symptom w przebiegu niedoczynności tarczycy u dziecka.
Maluch ma małą żuchwę (mikrognacja)
Kolejną rzadką nieprawidłowością anatomiczną, która może powodować, że niemowlę wytyka język jest mikrognacja, czyli żuchwa o małym rozmiarze. Podobnie jak makroglosja, wynika to w wielu przypadkach z predyspozycji genetycznej, a czasami stanowi symptom choroby. Do schorzeń, których objawem jest mikrognacja należą m.in. zespół Downa i zespół DiGeorga. Małą żuchwę obserwuje się również u dzieci z rozszczepem podniebienia.
Obniżone napięcie mięśniowe u niemowlaka (hipotonia)
Do utrzymywania języka całkowicie w jamie ustnej potrzebne jest odpowiednie napięcie mięśni, które umożliwia ich kontrolę. Hipotonia, czyli zmniejszone napięcie mięśniowe powoduje czasami, że język noworodka czy niemowlaka wysuwa się na zewnątrz jamy ustnej.
Ponownie może to wynikać z zaburzeń genetycznych, takich jak zespół Downa, zespół Pradera-Williego czy zespół Angelmana. Istnieje jednak jeszcze wiele innego rodzaju potencjalnych przyczyn hipotonii, m.in. wcześniactwo, niektóre infekcje i schorzenia naurologiczne.
Co powinno zaniepokoić, jeśli dziecko wystawia język?
Zalecane jest, żeby skonsultować się z lekarzem, jeśli noworodek lub niemowlę bardzo często (lub stale) wystawia język, a jednocześnie towarzyszą temu następujące objawy:
- Język dziecka wydaje się nie mieścić w pełni w jamie ustnej,
- Dziecko wystawia język i nadmiernie się ślini,
- Zauważasz u niemowlaka trudności z połykaniem,
- Masz trudności w karmieniu dziecka,
- Dziecko jest apatyczne, słabo reaguje na bodźce,
- Dziecko bardzo wolno nabywa nowe umiejętności motoryczne.
Warto pamiętać, że wystawianie języka przez niemowlę jest całkowicie normalnym elementem jego rozwoju w pierwszych miesiącach życia (najczęściej ten gest częściowo zaczyna stopniowo pojawiać się rzadziej w okolicy 4. – 6. miesiąca). Wytykanie języka w większości przypadków nie stanowi powodu do niepokoju, o ile nie towarzyszą temu inne objawy.
Źródła:
- Reamy B. V., Derby R., Bunt C. W. (2010) Common Tongue Conditions in Primary Care, American Family Physician, 81(5): 627-634, dostęp: https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2010/0301/p627.html.
- Centers for Disease Control and Prevention (2024) Signs Your Child is Hungry or Full, dostęp: https://www.cdc.gov/nutrition/infantandtoddlernutrition/mealtime/signs-your-child-is-hungry-or-full.html.
- Forrester G. S., Rodriguez A. (2015) Slip of the tongue: Implications for evolution and language development, Cognition, 141: 103-111, dostęp: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0010027715000840.